Ontwikkelingssamenwerking en vergroting ‘level playing field’ vraagt dezelfde focus
Buiten de comfortzone is het leven nooit gemakkelijk. Actoren uit het veld van overheid, bedrijfsleven en ngo redeneren en handelen doorgaans vanuit verschillende perspectieven. Het is daarom niet gemakkelijk om gezamenlijk te werken aan zowel het vergroten van een level playing field, dat wil zeggen gelijke omstandigheden voor iedereen die zaken wil doen, als aan ontwikkelingssamenwerking. Toch zie ik de verknoping van economie, ontwikkelingssamenwerking en internationale betrekkingen als een belangrijk uitgangspunt wanneer de ontwikkeling van rechtvaardigheid, veiligheid en vrede ons lief is.
Stempel
De aard van internationale instituties en richtlijnen die onder Westerse heerschappij zijn gemaakt met het oog op een rechtvaardige en veilige wereld zal binnenkort veranderen. Het Westen verliest haar dominante positie in sneltreinvaart en Europa is vooral toeschouwer als spelers uit landen in Azië, Afrika en Zuid-Amerika elkaar economisch de bal toespelen. Toekomstig dominante spelers zullen met hun waarden en mentaliteit een andere stempel op internationale instituties en richtlijnen drukken. De positie en de impact van de VN, het IMF, het Internationaal Strafhof en de OECD-richtlijnen, waaronder corruptie-wetgeving en richtlijnen voor werkgevers en mensenrechten, zullen daarom drastisch veranderen.
De kwaliteit van relaties met overheden en ondernemingen wereldwijd, sleutelfiguren in gemeenschappen en de pers bepalen de invloed die we kunnen laten gelden. Hoe beter de relaties zijn hoe beter we in staat zijn om de manier van denken en de beslissingen van de ander te beïnvloeden. Laten we daarom inzetten op vergroting van die invloed.
Schaarste of overvloed
Onze invloed op de omstandigheden is het grootst als het lukt om niet langer met het begrip ‘schaarste’ te leven maar uit te gaan van het paradigma ‘overvloed’. Dan kan een veelheid van ideeën en initiatief leiden tot nieuwe samenwerkingsverbanden waarin we tot nieuwe markten, ontwikkeling van gemeenschappen en oplossingen van vraagstukken kunnen komen. Sommige individuen zullen willen samenwerken onder het mom van welbegrepen eigenbelang, anderen worden aangetrokken door inclusief denken. Beide bieden mogelijkheden om invloed te vergroten.
Maar wat dan als we te maken hebben met de koelbloedige straatvechter-types zoals dictatoriale leiders in de lokale ambtenarij, politiek of bedrijfsleven, die niet geïnteresseerd zijn in de staat van relaties en die voor zichzelf zorgen zonder acht te slaan op de schade die zij berokkenen? Het lijkt me onvermijdelijk dat we deze types tegenkomen. Met hen zullen we dan ook nooit allianties kunnen ontwikkelen. Maar naarmate het aantal partnerschappen dat we desondanks weten te smeden groeit, zal de schade beperkter zijn.
Het oude ondernemershandwerk komt van pas. Wij als Nederlanders weten als geen ander hoe we initiatief moeten nemen. Daarbij weten we hoe we kunnen werken met een diversiteit aan gegevens en wereldbeelden. We kunnen zonder terughoudendheid diensten- en handelsideeën ontwikkelen met buitenlandse overheden van diverse niveaus, ondernemers en sleutelfiguren in communities terwijl we vraagstukken en wensen met ze doordenken. Als de tijd rijp is, zetten we producten neer die passen bij de betreffende maatschappij. Wanneer we de belangen van zowel onszelf als anderen dienen en bovendien expert zijn op ons gebied, zal het ons lukken om waar we ook maar willen, aan te haken.
Constellaties
Professionals uit verschillende expertisegebieden kunnen in samengestelde teams, zgn. constellaties, werken aan methodes om werkelijke schaarste zoals van schone lucht, voedsel en water te lijf te gaan. Andere constellaties kunnen zich toeleggen op de ontwikkeling van alternatieven voor grondstoffen die vitaal zijn voor de mondiale vergroening van leefstijlen en de ontwikkeling van gemeenschappen door gebundeld, gestroomlijnd en gericht maatschappelijk verantwoord te interveniëren. De verschillende perspectieven van waaruit de verschillende professionals redeneren en handelen, kunnen we inzetten als een bron van diversiteit. Voorbij onze comfortzone. Daartoe zijn al enkele methodes ontwikkeld zoals de SI-aanpak van de CSR-Academy en is al menig ervaring opgedaan.
We moeten dus de boer op, onze positie bevechten, bewijzen dat we te vertrouwen zijn. Weg van koloniale superioriteit en de verwendheid van de voormalige machthebber. Overheid, bedrijfsleven en professionals kunnen ieder op eigen gebied door maatschappelijk verantwoord te besturen, te ondernemen en te adviseren vorm geven aan ontwikkeling. Passend bij de omgeving. Want platteland of stad, Chinezen of Nigerianen, welvarend of geteisterd, verschillende contexten vragen een verschillende aanpak. Op deze wijze ontstaan relaties gebaseerd op eer en vertrouwen. Juist dat schept de politieke, economische en maatschappelijke ruimte waarin we kunnen koersen op internationale welvaart, veiligheid en vrede.
Door de verknoping van economie, ontwikkelingssamenwerking en internationale betrekkingen praktisch te maken kunnen we de missie van het vergroten van een ‘level playing field’ en de ‘ontwikkeling van gemeenschappen’ zeer wel serieus blijven nastreven.