De afstand tot de Nederlandse samenleving overbruggen, hoe doen we dat?
Onderzoek naar een werkend Nederlands-Eritrees netwerk
Als de afstand tot de Nederlandse maatschappij onoverbrugbaar lijkt…
Nederlanders begrijp ik wel. Als je iemand niet kent, dan bescherm je je.
Je denkt: ik ken hem niet, misschien is hij zo en zo.
Maar als ze geen contact met mij doen, dan wordt ik niks. Ik heb zij nodig.
Boeken doen niks. Boeken zijn stil. Ze praten niet met mij.
Nederlanders! Maak jouw hart voor mij open.
(Man, Eritrese statushouder, 3 jaar in Nederland)
Download het onderzoek als PDF
Het inburgeringdossier is weerbarstig en politiek beladen. Deelnemers zijn regelmatig onderwerp van debat. Bestuurders worden geconfronteerd met de gevoeligheid in de maatschappij en ervaren regelmatig dezelfde handelingsverlegenheid als beleidsmakers en professionals. Agnes Dinkelman, social engineer van Stillare, dook in de materie van de inburgering en de afstand tot de Nederlandse samenleving. Ze vond een belangrijke missing link waardoor integratie, beleid en uitvoering belangrijk kunnen worden verbeterd.
Afstand tot de maatschappij
Afghanen, Somaliërs, Eritreeërs en Syriërs blijven al jaren voor een groot deel aan de kant staan. Na 18 maanden in het bezit te zijn van een status zien we dat slechts 3 tot 9 % van de statushouders een baan heeft. Uit Stillare onderzoek blijkt dat nieuwkomers uit Afrika en de Arabische wereld met name op het gebied van de organisatie van de maatschappij vastlopen. Onze verregaande ordening van het dagelijkse leven wijkt zo af van alles dat zij kennen dat ze in veel gevallen onvoldoende basis hebben om optimaal te functioneren of in gedrag vervallen die in de Nederlandse samenleving als onwenselijk wordt gezien. Agnes Dinkelman kan u in levendige lezingen meenemen in de uitkomsten van haar onderzoeken en praktische werk.
We zien dat Eritrese statushouders van alle nieuwelingen de grootste afstand tot onze maatschappij hebben. Het zou absurd zijn om aan te nemen dat het Eritrese volk van nature dommer, luier en minder initiatiefrijk zou zijn dan andere volkeren. Er moet dus een andere reden zijn voor dat wat hulpverleners benoemen: ik kan ze niet bereiken, ze lijken wel van teflon; wat ik ook zeg of doe: het landt niet!
Eritrese statushouders van de laatste migratiegolf hebben de pech dat hun land sinds 2001 het basale vertrouwen en de basale structuren die een maatschappij nodig heeft om te functioneren is kwijt geraakt. Als je opgroeit in een samenleving zoals die van huidig Eritrea dan mis je ervaring met structuur. In dat geval is een verregaand georganiseerde maatschappij, zoals die van ons, volledig vreemd. Dat staat inburgering en integratie in de weg.
Syrische statushouders en andere nieuw- en oudkomers van Arabische origine kunnen teruggrijpen op herinneringen aan een geordende maatschappij zodat zij sneller begrijpen hoe onze samenleving functioneert en hoe zij daarin kunnen participeren. Toch kiezen ze daar soms niet voor. Ook hier is kennis over de verschillen in cultuur cruciaal om te begrijpen wat er precies gebeurt en wat we kunnen doen.
Allen zijn gebaat bij het aanpakken van de discrepantie tussen de Nederlandse samenleving en henzelf. Dit ontbreekt op dit moment zowel in beleid als in uitvoering
Levendige sessies voor bestuurders, werkgevers en professionals
Stillare biedt op het gebied van inburgering en integratie lezingen en advies waarin de introductie van een nieuw denk- en handelingskader centraal staat. Dus: hoe sluiten we aan bij dat wat nodig is om statushouders te helpen met participatie en integratie.
Ik heb haar nu al zo vaak gehoord maar ze blijft elke keer weer inspirerend.
Lenneke Nienhuis, regio coördinator Divosa Twente
- De basislezing is bedoeld voor de brede groep werkzaam in de publieke sector aan beleidsmedewerkers, professionals en vrijwilligers. Deelnemers zijn vrij om gedurende de sessie in te breken en met cases en ervaringen te komen zodat er ter plekke duiding en uitwisseling plaatsvindt.
- De werkgeverssessie is een interactieve combinatie van lezing en uitwisseling gericht op werkgevers die de arbeidskrapte willen verminderen door de inzet van nieuwelingen.
- De bestuurderslezing richt zich op bestuurders die verantwoordelijk zijn voor het integratiedossier. In deze lezing introduceren we een kader waarbinnen het dossier inburgering een nieuwe rationale en focus krijgt. We kijken naar de aard van de afstand tot onze samenleving, naar de wijze waarop de hiaten kunnen worden verminderd en naar de wijze waarop politiek-bestuurlijke bedding inburgering, integratie en loyaliteitsontwikkeling kan faciliteren dan wel bemoeilijken.
- De statushoudersessie bereidt statushouders voor op het gesprek met werkgevers of op daadwerkelijke start van arbeid.
- Op aanvraag begeleiden we sessies waarbij deelnemers hun cases en professionele, bestuurlijke en beleidsmatige vragen en dilemma’s voorleggen en bespreken.
Alle sessies bestaan uit een levendig geheel van lezing en interactie.
Basissessie ‘Statushouders, hoe helpen we ze aan de gang’
Beleidsmedewerkers, professionals en vrijwilligers zijn allemaal op zoek naar een effectieve manier om statushouders te helpen met inburgeren. Een gedeeld begrip van de materie kan helpen om snel tot resultaten te komen.
- Deze lezing bespreekt de aard van de verschillen tussen statushouders (in zijn algemeenheid) en de Nederlandse maatschappij.
- Bespreekt de wijze waarop nieuwkomers wel degelijk snel kunnen worden opgenomen in onze samenleving.
- Helpt om nieuwe samenwerkingsverbanden in een gemeente aan te jagen.
- Doet bestaande perspectieven op inburgering en statushouders flink verschuiven.
Uit andere bronnen had ik al veel informatie gekregen over de achtergrond van de verschillende generaties Eritreeërs, maar jij zorgde voor de “missing link”: de vertaling naar wat dat voor deze jongeren in het dagelijks leven hier in Nederland betekent.
Jouw presentatie over Eritrese jongeren heeft voor mij en mijn collega’s voor het eerst duidelijk gemaakt waarom zij reageren, zoals ze reageren. We kunnen het gedrag van deze jongeren nu eindelijk plaatsen. Dat betekent ook dat we nu gericht kunnen aansluiten bij wat zij nodig hebben. Zij hebben een “stapje 0” nodig.
Truus Jimenez, ISK Enschede
Ik kom uit Iran en ik werk al jaren in Nederland, ik herken alles van wat je zegt maar je geeft me een hele nieuwe context. Ik kijk nu heel anders naar de verschillen en naar mijn werk.
Akram, opbouwwerker Herveld
Werkgeverssessie ‘Statushouders, hoe krijgen we ze aan het werk’
Er is in Nederland een groot gebrek aan werknemers ontstaan. In de horeca, de bouw, de logistiek, de techniek en de zorg zijn de tekorten problematisch. Een deel van dit tekort kan worden opgevangen met de inzet van statushouders en zogenaamde oudkomers. Het is dan wel nodig dat er een brug wordt geslagen tussen werkgevers en deze groep. Vooral de mensen die nog aan het begin van de inburgering staan kunnen betrokken worden in de werkprocessen die routine en herhaling vragen. In de praktijk blijken statushouders in veel gevallen loyale, hardwerkende medewerkers, mits aan een paar voorwaarden wordt voldaan. Ook gemeenten kunnen een cruciale rol spelen in de facilitering van de arbeidsparticipatie door ruimte te scheppen in bestaande regelgeving of beschikbare budgetten anders aan te wenden.
Deze lezing:
- Is gericht op werkgevers die door de inzet van nieuwelingen de arbeidskrapte willen verminderen.
- Werkgevers wisselen ervaringen uit en gezamenlijk duiden we de situaties die worden ingebracht.
- We bespreken hoe statushouders zich de werkprocessen eigen kunnen maken.
- Zo ontdekken de deelnemers hoe nieuwkomers passen in hun onderneming.
- Ter plekke en desgewenst vertalen we de nieuwe kennis naar de werkvloer van de werkgever.
- We bespreken welke rol de gemeente kan spelen in het welslagen.
Ze ontpoppen zich als modelmedewerkers. Ze willen werken, vrienden maken, geld verdienen.
Ik geef ze respect en trots. Ze zijn iemand aan het worden. Nu zijn zij buddy van anderen.
Johan Tijink, Nederlander, horecaondernemer
Werkgevers onder elkaar
Agnes neemt tijdens de werkgeverslezing desgewenst en zo mogelijk een werkgever mee die zijn sporen in de samenwerking met statushouders al heeft verdiend. De ervaring leert dat het ’onder elkaar’ uitwisseleBestuurderssessie ‘Statushouders: hoe faciliteren we hun start’
Het onderwerp ‘Inburgering’ is een lastig dossier. Evaluaties van CPB, SER en anderen laten zien dat de resultaten niet naar wens zijn. Daarbij blijkt dat we ook niet precies de vinger weten te leggen op de oorzaken van de tegenvallende resultaten.
Stillare is in de materie gedoken en biedt overzicht en inzicht in het dossier. In de verklaring voor de tegenvallende resultaten spelen de grote verschillen tussen de Nederlandse samenleving en de samenlevingen waaruit betrokken nieuwelingen voortkomen een grote rol. Stillare duidt deze verschillen en bespreekt met u welke gevolgen dit heeft voor integratie zodat acties om tot verbetering te komen helder op tafel liggen.
Uit de nieuwe inzichten komen politieke implicaties en dilemma’s voort. Agnes geeft u een helder kader waarbinnen gekozen kan worden voor een nieuwe aanpak. Verantwoordelijk zijn op dit dossier vraagt kennis en visie, juist omdat migratie een niet meer weg te denken gevoelig onderdeel van politiek en bestuur is geworden.
- In de lezing brengen we een aantal nieuwe factoren voor succes naar voren.
- We bespreken welke risico’s het met zich meebrengt om niet voldoende in te zetten op de begeleiding van nieuwe Nederlanders.
- We bespreken welke politiek maatschappelijke keuzes contra productief zijn in het proces.
- Zo leggen we een basis waarop u als verantwoordelijk bestuurder en beleidsmaker uw keuzes kunt baseren.
- Deze inzichten geven nieuw politiek en maatschappelijk elan aan een weerbarstig dossier.
Ik begrijp nu dat een derde generatie uit bijvoorbeeld Eritrea of mensen uit Afghanistan of Irak geen herinnering hebben van de situatie in hun land toen e.e.a. nog goed was. Je staat niet stil bij de grote gevolgen daarvan.
Ik heb ervan genoten, vond het zeer inspirerend. Had ik dit maar geweten toen ik nog burgemeester was.
Elisabeth Tuijnman, voormalig landelijk Vice-voorzitter VVD, voormalig burgemeester en taalmaatje Overbetuwe
Zorgwekkend. Het wordt tijd dat we beter nadenken over de gevolgen die we niet hebben zien aankomen. Waar ga je dit allemaal neerleggen?
Veelgevraagd adviseur in ministerieel Den Haag
Bestuurderssessie ‘Statushouders: hoe faciliteren we hun start’
Het onderwerp ‘Inburgering’ is een lastig dossier. Evaluaties van CPB, SER en anderen laten zien dat de resultaten niet naar wens zijn. Daarbij blijkt dat we ook niet precies de vinger weten te leggen op de oorzaken van de tegenvallende resultaten.
Stillare is in de materie gedoken en biedt overzicht en inzicht in het dossier. In de verklaring voor de tegenvallende resultaten spelen de grote verschillen tussen de Nederlandse samenleving en de samenlevingen waaruit betrokken nieuwelingen voortkomen een grote rol. Stillare duidt deze verschillen en bespreekt met u welke gevolgen dit heeft voor integratie zodat acties om tot verbetering te komen helder op tafel liggen.
Uit de nieuwe inzichten komen politieke implicaties en dilemma’s voort. Agnes geeft u een helder kader waarbinnen gekozen kan worden voor een nieuwe aanpak. Verantwoordelijk zijn op dit dossier vraagt kennis en visie, juist omdat migratie een niet meer weg te denken gevoelig onderdeel van politiek en bestuur is geworden.
- In de lezing brengen we een aantal nieuwe factoren voor succes naar voren.
- We bespreken welke risico’s het met zich meebrengt om niet voldoende in te zetten op de begeleiding van nieuwe Nederlanders.
- We bespreken welke politiek maatschappelijke keuzes contra productief zijn in het proces.
- Zo leggen we een basis waarop u als verantwoordelijk bestuurder en beleidsmaker uw keuzes kunt baseren.
- Deze inzichten geven nieuw politiek en maatschappelijk elan aan een weerbarstig dossier.
Ik begrijp nu dat een derde generatie uit bijvoorbeeld Eritrea of mensen uit Afghanistan of Irak geen herinnering hebben van de situatie in hun land toen e.e.a. nog goed was. Je staat niet stil bij de grote gevolgen daarvan.
Ik heb ervan genoten, vond het zeer inspirerend. Had ik dit maar geweten toen ik nog burgemeester was.
Elisabeth Tuijnman, voormalig landelijk Vice-voorzitter VVD, voormalig burgemeester en taalmaatje Overbetuwe
Zorgwekkend. Het wordt tijd dat we beter nadenken over de gevolgen die we niet hebben zien aankomen. Waar ga je dit allemaal neerleggen?
Veelgevraagd adviseur in ministerieel Den Haag
Praktisch
- De lezingen zijn gebaseerd op onderzoek en ruime ervaring met het werken in Afrikaanse en Arabische context. Stillare partners hebben ruime ervaring in de publieke sector.
- De basislezing is bedoeld voor alle actoren uit de publieke sector. De werkgeverslezing is gericht op werkgevers met hun publieke sector contactpersonen. De bestuurderslezing is samengesteld voor burgemeesters, wethouders, raadsleden en senior beleidsmedewerkers.
- N.B. In onze prijs is een bijdrage voor de ontwikkeling van de kennis opgenomen. Wij doen een doorgaand onderzoek naar de thema’s die opduiken uit onderzoek en in de sessies.
Zie ook De Map? Een feestje!